معنی از شهرهای تاجیکستان

لغت نامه دهخدا

تاجیکستان

تاجیکستان. [ک ِ] (اِخ) جمهوری شوروی درآسیا، کوچکترین بخش دولت اتحاد جماهیر شوروی سابق. دارای 1175000 سکنه (که آنان را تاجیک نامند). بین ازبکستان و افغانستان واقع است و پایتخت آن استالین آباد است و شهر لنین آباد در شمال غربی آن واقع است. تاجیکستان را میتوان بدو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کرد و بخش اعظم آن کوهستانی است و پنبه ٔ آن بسیار معروف است. دارای دره های زیبا و مراتع سبز و خرم میباشد.
خلاصه ٔ گزارش انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی درباره ٔ تاجیکستان. جمهوری تاجیکستان، اطلاعات عمومی: ج. ش. س تاجیکستان. یکی از پانزده جمهوری جزو اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است. مساحت سرزمین آن 142/6هزار کیلومتر مربع است. جمعیت آن جمهوری 1/8میلیون نفر و بطور متوسط در هر کیلومتر مربع 10/45 نفر زندگی می کنند. جمعیت اصلی آنجا تاجیکها هستند که 59/5 درصدسکنه ٔ آن جمهوری را تشکیل میدهند، شغل عمده ٔ آنان کشاورزی است. گذشته از تاجیکها در آن جمهوری ازبکها زندگی می کنند (23/8 درصد جمعیت) و همچنین روسها و اوکرائینیها (10/3 درصد جمعیت)، و نیز قرقیزها، ترکمنها، قازاخها و عربها در آنجا سکنی دارند. استان خودمختار کوهستانی بدخشان و استان لنین آباد جزو آن جمهوری است. جمهوری مذکور به 49 بخش منقسم است، 14 شهر و 29قصبه و شبه شهر دارد. پایتخت آن شهر استالین آباد است.
تاجیکستان - یکی از جمهوریهای کوهستانی اتحاد جماهیر شوروی است، که بیش از نصف سرزمین آن بیش از سه هزار متر نسبت به سطح دریا ارتفاع دارد، اراضی جلگه ای و هموار آن بیش از هفت درصد نیست. وضع اقلیمی آن کویری و سخت متغیر است. به مناسبت وضع کوهستانی سرزمین جمهوری مزبور اوضاع اقلیمی و زمینی وگیاهی مختلف و متنوع در آنجا مشاهده میگردد. قسمت اعظم اراضی آن جمهوری دارای انواع خاک های خاکستری رنگ است. قسمت اعظم رودهائی که در سرزمین تاجیکستان جریان دارد برای آبیاری مصنوعی اراضی و بعنوان منابع مولد نیروی برق مورد استفاده واقع میشود. مجموع ذخایر نیروی مولد برق تاجیکستان متجاوز از 25میلیون کیلووات است. بزرگترین ترعه های آبیاری (مجاری میاه) عبارت است از: ترعه ٔ بزرگ فرغانه، ترعه ٔ شمالی فرغانه، ترعه ٔ بزرگ حصار، ترعه ٔ وخش. مهمترین منابع مفید فلزات آن جمهوری عبارت است از معادن سرمه، جیوه، ولفرام سرب، روی، بیسموت، آرسنیک و غیره. در قسمت مرکزی تاجیکستان منابع ذغال سنگ وجود دارد، معادن نفت هم در شمال و هم در جنوب آن جمهوری است. سنگهای آهکی و خاکهای مخصوص که مواد خام صناعت سیمان سازی است در آنجا به حدوفور است، همچنین مصالح ساختمانی زیاد است، در دامنه ٔ پامیر و تاجیکستان مرکزی چشمه های معدنی گوگردی زیاد دیده میشود. نباتات در سرزمین آن جمهوری بسیار متنوع و تابع اوضاع اقلیمی آنجا است، از بیابانی و دشتی گرفته تا گیاهان بلند و انبوه چمنزاری و مرتعی. درسالهای حکومت شوروی در آن جمهوری اقدامات بسیار وسیع و دامنه داری برای حفظ و ازدیاد اشجار بعمل آمده است. عالم حیوانات تاجیکستان هم متنوع است. در آنجا می توان حیوانات زیر را مشاهده نمود: بزنقره، گراز، آهو، انواع بیشمار جوندگان، مارهای زهردار، پلنگ و غیره.
کشاورزی و صنایع: پنبه کاری در کشاورزی آن جمهوری مقام مهمی دارد. همچنین نیز بعمل آوردن غلات دامپروری، پرورش نوغان و تهیه ٔ ابریشم باغداری، پرورش تاک. در صنایع مترقی ترین رشته ها عبارت است از رشته هائی که مواد خام کشاورزی را تبدیل می کند و همچنین استخراج معادن. صناعت طراز اول آن عبارت است از نساجی. صناعت پنبه پاک کنی آن جمهوری هم از حیث حجم محصولات در اتحاد جماهیر شوروی دارای مقام دوم میباشد. در شهر استالین آباد، پایتخت تاجیکستان، کارخانه ٔ مکانیزه ٔچرمسازی، کارخانه های مختلط و کامل و فابریکهای کنسروسازی، در شهرهای دیگر هم کارخانه های بزرگ و کارخانه های مختلط و کامل آبجوسازی، دخانیات، نانوائی و غیره وجود دارد. جمهوری مذکور دارای 453 کالخوز (من جمله 174 کالخوز پنبه کاری است. 31 ساوخوز زراعتی، 90 ساوخوز دامپروری، 7 ساوخوز باغداری و تاکداری، 71 مرکز ماشینها و تراکتورهای کشاورزی و مرکز ماشینهای دامپروری نیز دارد که از آنها 49 مرکز ماشینها و تراکتورهااراضی مزروعی پنبه را بعمل می آورند). باغداری و پرورش تاک در کشاورزی تاجیکستان مقام مهمی دارد. باغها و تاکستان های آن جمهوری در مساحت 20379 هکتار گسترده است، در آنجا زردآلو، هلو، آلو، گلابی، سیب، انواع انگور خوراکی و شرابسازی پرورش مییابد. در بعضی از نواحی آن جمهوری انواع گیاهان گرانبهای سوب تروپیک و دارای اتر و روغن میروید از قبیل: انار، بادام، انجیر، به، خرمالو و غیره. دامپروری هم در کشاورزی تاجیکستان دارای مقام مهمی است. دامپروری اصولاً در نواحی کوهستانی زیاد متداول است، زیرا در آن نقاط زراعت همیشه و در همه جا میسر نیست. برای اصلاح نژاد و خواص بهره دهی دامها محل ایلخی مخصوص اسبان 3 اصطبل دولتی اسبهای نژادی (سلیمی) اصیل، ساوخوز دامهای درشت شاخدار، ساوخوز نژادی پرورش گوسفندان و غیره بوجود آمده است. طول مجموع خطوط شبکه ٔ راه آهن عریض در سرزمین تاجیکستان 256 کیلومتر، راه باریک هم 385 کیلومتر است. درمواصلات داخلی آن جمهوری حمل و نقل بوسیله ٔ اتومبیل نقش قاطعی دارد. از تاجیکستان مواد ذیل صادر میشود: الیاف پنبه (پنبه ٔ پاک کرده)، بافته های ابریشمی و نخی، کنسروهای میوه، میوه های خشک (خشکبار)، انواع شرابها، روغن های اتری و اقسام متعدد محصولات صناعت استخراج معادن - انتهی.